اشعه ماورای بنفش
اشعه ماورای بنفش در کنار سایر روش‌ها برای میکروب‌زدایی بهتر آب مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اشعه UV دارای طول موج ۲۵۰ تا ۲۷۰ نانومتر است. این اشعه با تأثیر بر روی پروتوپلاسم و آنزیم سلول‌ها سبب نابودی آنها می‌گردد. این اشعه قادر است فرم فعال باکتری، ویروس، تک‌یاخته و اسپور را غیر فعال و از تکثیر آنها جلوگیری کند. بسیاری از میکروارگانیزم‌های بیماری‌زا عمر کوتاهی دارند و در صورت عقیم و غیر فعال شدن، از بین می‌روند.
فیلتر ماورای بنفش
اشعه UV یا همان اشعه ماورای بنفش موجی است که انرژی آن از پرتو X کمتر ولی از نور مرئی بیشتر است. از پرتو فرابنفش به منظور تصفیه آب، ضد عفونی مواد خوراکی، تجهیزات پزشکی و … استفاده می‌شود. پرتو فرابنفش در واقع مکمل روش‌های اسمز معکوس و کلرزنی در میکروب‌زدایی از آب می‌باشد. پرتو فرابنفش به سه دسته تقسیم می‌شود. این سه دسته عبارتند از :
- UVA
- UVB
- UVC
موارد کاربرد UV
عمده ترین کاربرد دستگاه های U.V عبارتند از
- ضد عفونی آب‌های آشامیدنی
- اکسیداسیون پیشرفته پساب‌های صنعتی
- ضد عفونی پساب‌های سیستم های تصفیه
- صنایع غذایی ،داروسازی ، بسته‌بندی، رنگ‌سازی ،آرایشی بهداشتی
- ضدعفونی آب استخرها ،پرورش ماهی، آکواریوم، بیمارستان‌ها، سیستم‌های مداربسته خنک کن
اشعه فرابنفش
طول موج اشعه فرابنفش بین ۲۵۰ تا ۲۷۰ نانومتر است. برای پدیدآوردن انرژی با تعبیه قوس الکتریکی یک لامپ که حاوی بخار جیوه است این انرژی تولید می‌گردد.
اشعه فرابنفش ( UV ) با تغیر روی میکروب‌ها و باکتری‌ها از رشد و تکثیر آنها جلوگیری می‌کند.
انواع روش‌های استفاده از لامپ UV
از لامپ برای تصفیه و گندزدایی آب به دو روش استفاده می‌شود. این دو روش عبارتند از:
- عبور آب از مجاورت لامپ UV
- لامپ را درون لوله کوراتزی قرار داده و داخل آب آویزان مینمایند.
مزایا و معایب تصفیه آب به وسیله اشعه ماورای بنفش (UV)
عدم تولید محصولات جانبی زیانبار مانند تری هالومتان‌ها که در اثر کلر زنی به وجود می آیند.
اطمینان حاصل از روش اشعه ماورای بنفش بسیار بیشتر از روش کلر زنی است
بالا بودن ضریب اطمینان و مصرف کم انرژی از مزایای این روش محسوب می شود.
به علت عدم ایجاد اشعه باقی‌مانده در داخل آب، قادر به حذف آلودگی‌های احتمالی ثانویه که ممکن است بعد از تابش اشعه وارد آب شوند، نیستند.
لاشه میکروارگانیزم‌های غیر فعال شده، در آب باقی می‌ماند و می‌تواند به خوراکی برای سایر میکروارگانیزم‌ها و انگل‌های دیگر که پس از گندزدایی اولیه، آب در معرض آنها قرار می‌گیرد، تبدیل شود. به عبارت دیگر لاشه میکروب ها در آب باقی مانده و خوراک میکروب‌هایی می‌شود که پس از تصفیه اولیه به آب وارد شده‌اند.
اشعه ماورای بنفش صرفاً باعث از بین رفتن میکروب‌های آب می‌شود و توانایی حذف مواد شیمایی مانند نیترات، آرسنیک و … از آب را ندارد.
اشعه فرابنفش قادر به حذف آلایندگی های فیزیکی محلول در آب نمی باشد .
اشکال دیگری که در گندزدایی آب به وسیله اشعه ماوراء بنفش وجود دارد این است که این احتمال وجود دارد که گروهی از میکروارگانیزم‌ها به دلیل وجود ذرات معلق بسیار ریز در آب به طور کامل در معرض تابش اشعه قرار نگیرند و یا عده‌ای از آنها در سایه ذرات ریز معلق در آب پنهان شده و از تابش اشعه در امان بمانند.
به علاوه باید در نظر داشت که گروهی از میکروارگانیزم‌ها در برابر کلر و اشعه ماوراء بنفش مقاوم بوده و به محض برخورد با این گندزداها در اطراف خود یک غشاء محافظ ایجاد کرده و پس از رفع خطر و ورود به بدن موجود زنده مجدداً با از بین رفتن غشاء محافظ، به فعالیت خود ادامه دهند.
استفاده از اشعه ماورای بنفش در تصفیه آب آشامیدنی
با توجه به موارد استفاده از فیلتر ماورای بنفش و اینکه اشعه ماورای بنفش توانایی حذف مواد شیمایی و نیز آلایندگی‌های فیزیکی از آب را ندارد در نتیجه استفاده از روش UV به تنهایی برای تصفیه آب کافی نیست و از آن در تصفیه آب به عنوان تنها یک فیلتر دستگاه تصفیه آب استفاده می‌شود.
همچنین روش تصفیه آب UV یک روش مضاعف است که پس از روش اسمز معکوس که با دستگاه تصفیه آب انجام می‌گیرد، استفاده می‌شود.
