علل آلودگی و تصفیه آبهای زیرزمینی
روش‌های تصفیه آبهای زیرزمینی
روش‌های تصفیه آبهای زیرزمینی با توجه به نتایج حاصل از آزمایش آب و نوع مصرف آن با هدف رساندن کیفیت موجود به استاندارد انتخاب می‌شود. آب به صورت صددرصد خالص در طبیعت یافت نمی‌شود. آب حلال بسیار خوبی است و تمام عناصر موجود در مسیر خود را کم و بیش حل می‌کند. به همین دلیل به سرعت آلوده و به سختی تصفیه می‌شود. تعیین فرآیندهای تصفیه آبهای زیرزمینی به کیفیت اولیه آب، نوع مصرف ( شرب، صنعت، کشاورزی و …) و منبع آن بستگی دارد.
مقدار کل جامدات محلول در آبهای زیرزمینی متغیر است.
میزان آن به منابع آلاینده، میزان برداشت آب، نزدیکی به سفره آبهای زیرزمینی، وضعیت زمین شناختی و … بستگی دارد.
در رابطه با تصفیه آبهای زیرزمینی باید به آسان و کم هزینه بودن نحوه بهره‌برداری توجه کرد. همچنین باید به مسائل بهسازی، انتخاب مواد شیمیایی مناسب، تامین انرژی و نیروی متخصص لازم برای بهره‌برداری، عدم وابستگی فنی و اقتصادی و برنامه‌های کنترل آلودگی در منطقه توجه نمود.
آبهای زیرزمینی حتی اگر عاری از هرگونه آلودگی میکروبی باشند، لازم است به منظور پیشگیری از آلودگی ثانوی در مسیر شبکه توزیع و اطمینان از حضور اثر ابقائی گندزدا در آب، گندزدایی شوند. اگرچه برخی از آنها به تصفیه بیشتری نیاز دارند تا سختی و سایر ترکیبات آنها کاهش یابد.
تعریف آلودگی آب
آلودگی آب عبارت است از تغییرات مواد محلول، معلق یا تغییر درجه حرارت و دیگر خواص فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی آب در حدی که آن را برای مصارف مورد نظر مضر یا غیرقابل استفاده سازد.
علل آلودگی و تصفیه آبهای زیرزمینی
علل آلودگی آبهای زیرزمینی متعدد است.
عمده منابع و فعالیت‌های که موجب آلودگی آبهای زیرزمینی می‌شوند شامل:
الف) آلاینده‌های طبیعی
مواد معدنی، عناصر کمیاب، عناصر رادیواکتیو، ترکیبات آلی، موجودات ذره‌بینی.
ب) کشاورزی و جنگل‌داری
ذخیره و استفاده از کودها و سموم کشاورزی، پسماندهای حیوانی، آب برگشتی کشاورزی، باقی‌مانده محصولات، جنگل‌کاری و جنگل‌زدایی.
ج) شهرسازی و شهرنشینی
دفن زباله‌های جامد خانگی و شهری، دفن فاضلاب‌های خانگی، دفن فاضلاب‌ها و جریانات جمع آوری شده، مناطق انباشت وسایل اسقاطی و سایر منابع شهری.
د) فعالیت‌های صنعتی و معدن‌کاری
زهکشی و تخلیه آب معادن و فاضلاب‌های معدنی، پسماندهای معدنی، پسماندهای جامد و مایع مربوط به صنایع، چاه‌های دفع و تزریق، نشت و پخش مواد.
ه) سوء مدیریت آب
طراحی نامناسب شعاع تاثیر چاها، بالا آمدن شورآب‌ها و نفوذ آب دریاها، ساخت نامناسب چاه، چاه‌ها و حوضچه‌های متروک، توسعه غیرکنترل شده اراضی و شیوه‌های کشاورزی و منابع متفرقه.
تصفیه آبهای زیرزمینی با سختی بالا
آب از طرق مختلف از جمله حین عبور از زمین‌های آهکی، کلسیم و از لایه‌های دولومیت و سایر مواد معدنی منیزیمدار، منیزیم را در خود حل می‌کند. چون طول مدت تماس آبهای زیرزمینی با این طبقات بیشتر است، بنابراین معمولاً سختی آبهای زیرزمینی از آبهای سطحی بیشتر است. سختی (Hardness) ناشی از حضور کاتیون‌های دو ظرفیتی کلسیم، منیزیم، استرنسیم، آهن و منگنز در آب است که برحسب میلیگرم در لیتر کربنات‌کلسیم (mg/l caco۳) گزارش می‌شود.
تصفیه آبهای زیرزمینی حاوی نیترات
نیترات یک آلاینده به شدت محلول و پایدار در آب است.
نیترات از طریق منابع مختلف مثل فاضلاب‌های شهری، صنعتی و کشاورزی وارد منابع آب می‌شود.
نیترات بیشتر از طریق مصرف کودهای ازته در زمین‌های کشاورزی اتفاق می‌افتد.
این‌ترکیب‌در صورت ورود به منابع آب‌زیرزمینی‌می‌تواند مستقیماً و یا از طریق احیا به‌نیتریت اثرات سوء‌بهداشتی در مصرف‌کنندگان بوجود آورد.
علاوه بر منابع ذکر شده، وجود نیترات در آبهای زیرزمینی را میتوان در نوع خاک، لایه‌های تشکیل دهنده زمین و ساختار زمین شناسی نیز بررسی نمود.
نیترات بیشتر از طریق آب آشامیدنی و غذا میتواند وارد بدن انسان شده و به نیتریت تبدیل شود.
تشخیص وجود نیترات در آب به این دلیل که نیترات محلولی بیبو و بی‌مزه است، بدون آنالیز میسر نیست. سازمان جهانی بهداشت مقدار حداکثر مجاز نیترات آب آشامیدنی را ۵۰ میلیگرم بر لیتر بر حسب نیترات و یا ۱۰ میلیگرم در لیتر بر حسب نیتروژن اعلام کرده است.
ورود مقدار ناچیز نیترات به بدن انسان مخاطره آمیز نمی‌باشد.
زیرا نیترات یک جزء طبیعی رژیم غذایی انسان است.
اما اگر غلظت نیترات بالاتر از حداکثر غلظت مجاز باشد در این صورت مصرف چنین آبی برای کودکان زیر ۶ ماه مخاطره آمیز بوده و منجر به بیماری مت هموگلوبین می‌شود. همچنین نیتریت میتواند با آمید یا آمین‌ها در بدن ترکیب شود و نیتروزآمین تولید کند که منجر به سرطان حاد می‌گردد.
تصفیه آبهای زیرزمینی حاوی آهن و منگنز
آهن و منگنز از تشکیل دهنده‌های خاک و سنگ‌های سطح زمین هستند.
اگر در آب‌هایی که با این‌ترکیبات‌تماس‌دارند گاز کربنیک‌محلول موجود باشد به آسانی‌به صورت املاح محلول در آب حل خواهند شد.
آهن به صورت‌های دوظرفیتی و سه ظرفیتی و منگنز به صورت‌های دوظرفیتی و چهارظرفیتی در آب‌ها یافت می‌شوند.
در آبهای زیرزمینی که اکسیژن محلول کمتر است آهن و منگنز به صورت دو ظرفیتی و محلول وجود دارند.
وجود آهن و منگنز در آب از نظر خواص ظاهری آب مناسب نیست، زیرا هم باعث مزۀ تلخی می‌شوند و هم رنگ قرمز و قهوه ای در آب ایجاد می‌کنند. استفاده از آب حاوی آهن و منگنز در اکثر صنایع باعث پیدایش لکه‌های سیاه و قهوه‌ای می‌گردد. مقدار مجاز آهن و منگنز برای آبهای صنعتی ۰/۳ – ۰/۰۰۵ و برای آب آشامیدنی به ترتیب ۰/۳ و ۰/۰۵ میلیگرم در لیتر است.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.